Όταν ήμουν μικρός τα ήξερα απλώς σαν “χωνάκια”· αργότερα, τα έμαθα στα αγγλικά με την κάπως υπερβολική ονομασία “morning glory” και στα ιαπωνικά ως “ασαγάο” (朝顔) ή “πρωινό πρόσωπο”. Δεν νομίζω ότι είχαν ποτέ άλλη σημασία ή χρηστικότητα πέραν της ομορφιάς τους όμως για τους Ιάπωνες, ο διαχωρισμός μεταξύ της λειτουργικότητας και της αισθητικής είναι τόσο λεπτός όσο τα λέπια των νισίκι-γκόι, των πολύχρωμων κυπρίνων που κολυμπούν στις λίμνες και στις στέρνες της χώρας τους.
Ειδικά την περίοδο Έντο (1603-1868), μια από τις δύο καθοριστικότερες για τη διαμόρφωση του ιαπωνικού πολιτισμού, η καλλιέργεια των ασαγάο έγινε κάτι μεταξύ μόδας και ανταγωνισμού: όντας έμποροι και τεχνίτες, οι Εντοΐτες ήταν πλούσιοι όμως καθώς το σογκουνάτο Τοκουγκάουα θεωρούσε ότι η σπατάλη αντίκειται στο Κομφουκιανικό ήθος και ανά διαστήματα εισηγούταν μέτρα εναντίον της, έπρεπε να επινοούν ευφάνταστους τρόπους για να τα ξοδεύουν –και να τα επιδεικνύουν. Και τα ασαγάο ήταν ένας τέτοιος τρόπος.
Σήμερα μπορεί κανείς να τα βρει παντού όμως για τους σκληροπυρηνικούς Τοκιοΐτες, τους απογόνους των παιδιών του Έντο, το απόλυτο σημείο είναι το Ασαγάο Ματσούρι της Ίρια, που οργανώνεται κάθε Ιούλιο στον ναό Σινγκέντζι (ή Ίρια Κισιμότζιν: η Κισιμότζιν/鬼子母神 είναι η βουδιστική “θεότητα” που βοηθάει τους τοκετούς και προστατεύει τα παιδιά και που λατρεύεται εκεί). Κατάλοιπο της περιόδου Έντο και της διαδόχου της, της περιόδου Μέιτζι (1868-1912), μεγάλο σε σημείο να μετατρέπεται σε πεζόδρομο η λεωφόρος Κοτοτόι Ντόρι και τόσο χρωματιστό όσο επιβάλλουν οι δεκάδες αποχρώσεις των ασαγάο, το πανηγύρι/παζάρι είναι μια ακόμα αναζήτηση για καλοκαιρινή δροσιά όπως την καταλαβαίνουν οι τσόμιν, οι κάτοικοι της μεγαλύτερης μητρόπολης του κόσμου.
Φωτογραφίες © Γρηγόρης Α. Μηλιαρέσης
Δημοσιογράφος και μεταφραστής. Έχει συνεργαστεί με πλειάδα εφημερίδων, περιοδικών (τόσο του γενικού όσο και του ειδικού τύπου) και εκδοτικών οίκων και με ειδίκευση στο Ίντερνετ, τις πολεμικές τέχνες και την Ιαπωνία όπου και ζει τα τελευταία χρόνια. Το 2020 κυκλοφόρησε το βιβλίο του “Γράμματα από έναν αιωρούμενο κόσμο”.
